De Zwarte Panter - Exposities

De tentoonstellingen Voorwoordelijk van Michel Buylen en Tomorrow is an other day van Fred Bervoets gaan van start in het openingweekend van zaterdag 16 en zondag 17 april 2022 van 11u tot 19u en lopenvan 21 april tot en met zondag 26 juni 2022.

Zijn werk kent veel voor-, maar ook tegenstanders. De vraag is: wie kijkt goed en wie niet? Dat is de hamvraag bij elk oeuvre. Bij Michel Buylen stelt zich dat pertinent.

Buylen schildert portretten, marines, stillevens, landschappen, fauna en flora, naakten, in wat op het eerste gezicht ‘fijnschilderen’ of hyperrealisme lijkt. Maar elk werk, in welk genre dan ook, draagt vaak een shift in zich, door net van dat realisme af te wijken, met het toevoegen van een detail, vaak in goudverf. Buylen plaatst een naakt lichaam graag in een landschap of waterpartij, waarbij het ene niks met het andere te maken heeft, maar net door die combinatie ontstaat er een zeker onbehagen, een beladen sfeer. Buylen is een observator van de kleinste details: een schelp of waterbubbel in het zeewater dat aanspoelt, een puistje of moedervlek op de huid van een naakt, ‘the eye of the beholder’ in een portret. Hij kiest voor de schoonheid van de imperfectie. Buylen vertrekt altijd van een foto, op zich al een bewerkelijk gegeven, en zorgt dan in zijn schilderproces voor een doorgedreven transformatie. Een opmerkelijk fenomeen is hoe Buylen water schildert: een oprijzende golf, het rimpelen van een vijver, het water in een zwembad.

Buylen is een romanist, afgestudeerd aan Ugent, en als kunstenaar een autodidact, hij volgde geen kunstacademie. Maar zijn kennis van de kunstgeschiedenis en de literatuur, met een grote voorliefde voor de Franse variant, is fenomenaal. Dat vormt de esthetische en ideologische basis van zijn oeuvre. Het naakt is daarin een belangrijk existentieel gegeven, zoals het dat in de hele kunstgeschiedenis was. In het boek ‘Michel Buylen’ schreef ik in 2004: ‘Toen Buylen rond 1985 met zijn ‘bloten’ begon wou hij absoluut dat existentiële beklemtonen. Een zin die hem toen sterk beïnvloedde was van Stéphane Mallarmé, “la chair est triste, hélas!”. Dat refereert aan de gedachte: het bloot is de existentiële ervaring waarmee de toeschouwer bewust wordt van zijn eigen eindigheid.’

Als criticus had ik het vaak moeilijk met die vele naakten en bloten, zeker in de opdrachtportretten die hij geregeld maakte en maakt. Niet uit pudeur, maar om de keiharde metaforische zeggingskracht. Ik besef meer en meer dat dit aan mezelf ligt, en niet aan de kunstenaar. Buylen is een beredeneerd, soms uitdagende virtuoos die de rollen omdraait: zie ik wat jij ziet? Om nog eens Paul Huvenne te citeren: ‘Buylen schildert met grote argwaan voor excentrieke effecten waarop mode en hypes drijven. Die leiden ons immers af van wat we echt zouden moeten zien.’

Marc Ruyters, Website “H”art, 3 augustus 2021

GALLERY ARTISTS

Van de aanklikbare namen kunnen de voorbije exposities vanaf januari 2011 nog worden geraadpleegd.

Fred Bervoets (Burcht 1942) stelt onder de titel Tomorrow is an other day van 16 april tot 22 juni 2022 zijn recent werk (periode 2019-2022) tentoon in de Galerie De Zwarte Panter, die reeds van 1969 met hem samenwerkt. Bij die gelegenheid verschijnt tijdens de expo een nieuwe monografie over zijn werk met een tekst van kunsthistoricus em. prof. dr. Paul Huvenne. Uit zijn diepgaand essay drie typerende citaten:

“Fred Bervoets is 80 geworden. Zijn dies natalis is 12 mei 1942. Wat uitnodigt tot een terugblik op zijn indrukwekkend oeuvre. Maar Fred is nog volop bezig. Te bezig om nu al om te kijken. Te bezig met de noodzaak van het creëren. Geen tijd om stil te staan bij overzichten van zijn oeuvre. Wat hij heeft opgebouwd over al die jaren, en hij is er vroeg aan begonnen, is verworven. Net zoals zijn kennis en inzicht in het werk van zijn voorgangers en zijn greep op het metier voor hem verworven zaken zijn. Het maakte hem op latere leeftijd tot een inspirerende leraar. Dat wel. Gevierd door succesvolle oud-leerlingen die hem op de handen dragen. Maar het bracht hem niet de luwte om te berusten en het ontnam hem evenmin de drang om zichzelf heruit te vinden en zijn publiek te confronteren met wat hem bezighoudt.”

“Ook zijn recente werk is monumentaal en door de band muurvullend. Maar die wall-power geldt evenzeer voor zijn kleinere composities, met hun grafisch kluwen dat de kijker opzuigt in een labyrint van beelden en tekens. Het zijn werelden vol verhalen en anekdotes die zich laten lezen in de expressie van een samengebald beeld dat een en al uiting is van angst, koleire, tederheid en theater. Vaak gelijktijdig doodernstig en vol humor, vaak zelfspot.”

“Later…”, zo waarschuwt Hugo Claus, zijn zoon in zijn Thomas-gedicht: “Later wordt uw leven een plakboek…” Als je te veel gevierd wordt is dat al te vaak een veeg teken omdat alles dan in feite voorbij lijkt. Niet zo bij Fred, die doorwerkt alsof hij nog niets gedaan heeft. Tomorrow is another day is zijn nieuwe motto, als antwoord op de stand van zaken. Alsof hij zijn kijk op de kunst nog in daden moet bewijzen. En het is alsof men nu pas gaat beseffen welke plaats hem toekomt.”